Novinari Planeta Futuro su sproveli eksperiment koji je pratio sudbinu 15 odjevnih predmeta putem geolokacije, kako bi razotkrila ekološke i društvene troškove koji nastaju usled masovne potrošnje jeftine mode. Ovaj istraživački projekt otkriva razmjere globalnog zagađenja, trgovinske mreže i negativne efekte na životnu sredinu, dok se u Africi i drugim zemljama globalnog juga “odjeća mrtvog bijelog čovjeka” nagomilava, zagađujući okolinu i utičući na zdravlje.

Nevidljive posledice “brze mode”

Masovna proizvodnja jeftine odjeće dovodi do globalnih ekoloških katastrofa, posebno na globalnom jugu. Na plažama Akre u Gani, plima donosi stari tekstil, dok u selu Akuma, pijesak je prekriven plastikom i raznim odjevnim predmetima. U blizini, brda od hiljadu boja koja predstavljaju gigantske deponije tekstilnog otpada dospijevaju sa svih strana sveta – iz Evrope, Kine i SAD. Zagađenje nije samo vidljivo u obliku fizičkog otpada, već i kroz emisiju crnog, otrovnog dima koji stvaraju sintetička vlakna. To je samo početak ekološkog kraha koji uzrokuje industrija “brze mode”.

Gana, iako ekstreman slučaj, nije jedina zemlja pogođena ovim problemom. Pakistan, Kenija i Maroko su ključna mjesta u sistemu hiperproizvodnje jeftine mode. Ove zemlje postale su deponije tekstila, gdje se odjeća često završi u ogromnim skladištima i na divljim deponijama. Pored zagađenja koje nastaje zbog sintetičkih materijala koji zagađuju zemlju i vodu, ove zemlje se suočavaju i sa problemima kao što su loši uslovi rada i porast javnih zdravstvenih problema izazvanih toksinima u tekstilu.

Netransparentne trgovinske mreže: Transport odjeće i ogromni ekološki otisak

Eksperiment Planete Futuro otkriva ne samo gdje odjeća završava, već i njeno putovanje koje uključuje ogromne ekološke troškove. Odjevni predmeti su prešli više od 65.000 km prije nego što su stigli do svojih odredišta u Africi i Aziji. Sedam komada odjeće otputovalo je u zemlje poput Obale Slonovače, Maroka i Pakistana, dok su se drugi zaglavili u distributivnim centrima u Ujedinjenim Arapskim Emiratima. Putovanja ovih predmeta dodatno opterećuju naš planet, jer samo transport predstavlja značajan karbonski otisak, a veći dio odjeće nikada ne stigne do krajnjeg korisnika.

Ovaj fenomen je prisutan i u zemljama EU, gde je izvoz polovne odjeće drastično porastao, dok je kapacitet za reciklažu i ponovnu upotrebu i dalje veoma ograničen. U Evropi je 2022. godine proizvedeno oko 6,94 miliona tona tekstilnog otpada, a većina tog otpada završava u zemljama poput Ugande, Ruande i Zimbabvea. Prema izvještaju Evropske agencije za životnu sredinu, čak 40 % izvoza odjeće u Afriku završi na deponijama, dok sintetički materijali postaju mikroplastika koja ozbiljno ugrožava životnu sredinu.

Podržite naš rad

Foto: Freepik