Evropska unija je juče napravila značajan korak unazad i smanjila zaštitu vuka Canis lupus. Na sastanku Komiteta stalnih predstavnika Coreper, članice su odobrile prijedlog Evropske komisije, koji je predstavljen 20. 12. 2023, da se status zaštite vuka spusti sa „posebno zaštićenog“ na „zaštićenog“.

Ova odluka, koja još treba da bude potvrđena od strane ministara zaštite životne sredine, omogućila bi kontrolirsani odstrel vukova. Trenutno je odstrel dozvoljen samo u izuzetnim slučajevima, a nova pravila bi omogućila zemljama članicama da upravljaju populacijom vukova kroz uvođenje lovnih kvota, uz pridržavanje određenih uslova.

Neizvjesna budućnost

Populacija vukova u Evropi je u poslednjim decenijama značajno porasla, nakon što je bila blizu izumiranja zbog intenzivnog lova. Vuk je 1979. godine uvršten među „posebno zaštićene“ vrste prema Bernskoj konvenciji. Trenutno se procjenjuje da u Evropi ima oko 20.300 vukova u 23 zemlje članice EU.

Iako je oporavak vrste bio uspješan, doveo je do sve većih sukoba sa stočarima, posebno u ruralnim oblastima, gdje vukovi napadaju stoku i uzrokuju ekonomske gubitke. Pritisak stočara je naveo neke vlade da traže smanjenje zaštitnih mera, što je rezultiralo današnjim prijedlogom.

Predsjednica Evropske komisije, Ursula von der Leyen, izjavila je 2023. da je povratak vuka dobar za biodiverzitet, ali da u nekim regionima njihova koncentracija postaje opasna za stoku. Naglasila je potrebu za većom fleksibilnošću u upravljanju ovim problemom.

Promjene, podrška i kritike

Ova promjena mogla bi značajno uticati na upravljanje populacijama vukova i na Bernsku konvenciju. Revizija Konvencije zahtjeva dvotrećinsku većinu potpisnica, a ukoliko bude usvojena, dovela bi do promjene evropskih propisa o zaštiti divljih životinja.

Stočari i poljoprivredne organizacije podržavaju ovakvu odluku, jer smatraju da preveliki broj vukova ugrožava njihov način života. U ruralnim područjima, napadi na stada ovaca i koza postaju sve češći. Evropska komisija je naglasila da će novi status omogućiti bolje upravljanje rastućom populacijom vukova.

Međutim, ekološke grupe i naučnici su kritizirali ovu odluku, smatrajući je korakom unazad za očuvanje biodiverziteta. WWF je upozorio da smanjenje zaštite vukova može ugroziti decenijski napredak u očuvanju divljih životinja. Ekolozi ukazuju na alternativna rješenja za sprečavanje sukoba između vukova i stočara, kao što su korišćenje pasa čuvara i električnih ograda, koja se ne primjenjuju dovoljno sistematski.

Da li je moguć suživot vuka i stočara?

Sada je pažnja usmjerena ka međunarodnom sastanku u decembru koji razmatra Bernsku konvenciju. Ako se predložene izmjene usvoje, moglo bi doći do revizije Direktive o staništima EU, što bi moglo imati široke posledice na zaštitu drugih ugroženih vrsta.

Naučnici i ekološke organizacije planiraju nastaviti borbu protiv ove odluke, pozivajući na veće primjene preventivnih mjera i vraćanje politici zasnovanoj na naučnim saznanjima. Diskusija o koegzistenciji ljudi i prirode se intenzivira, postavljajući ključna pitanja o budućnosti upravljanja divljim životinjama u Evropi.

Odluka EU o smanjenju zaštite vukova predstavlja značajnu prekretnicu u politikama očuvanja biodiverziteta na kontinentu. Sledeće sedmise biće od ključne važnosti za razumijevanje da li će Evropa uspjeti da pronađe ravnotežu između zaštite vrsta i ekonomskih potreba ruralnih zajednica.

Foto: Pixabay