Biljne bolesti predstavljaju značajan problem u poljoprivredi, jer mogu ozbiljno ugroziti zdravlje biljaka i smanjiti prinos. Uzročnici ovih bolesti mogu biti različiti mikroorganizmi, među kojima najčešći uključuju gljivice i bakterije. Iako oba tipa organizama uzrokuju štetu, oni se značajno razlikuju po strukturi, načinu prenosa i simptomima koje izazivaju. U ovom tekstu, razmotrićemo ključne razlike između gljivičnih i bakterijskih biljnih bolesti, što će pomoći u prepoznavanju i prevenciji ovih bolesti.

Najčešći paraziti koji izazivaju bolesti biljaka

Gljivice su mikroskopski organizmi koji se hrane živim zelenim biljkama ili mrtvim organskim materijalom. Kada napadnu žive biljke, one uzrokuju razne bolesti. Najčešće se razmnožavaju stvaranjem spora koje, kada se prenesu u biljku, mogu izazvati infekciju. Prenose se na više načina: vjetrom, vodom, insektima, opremom, mehanizacijom, preko ljudi i životinja. Da bi spore gljivica izazvale infekciju, potrebni su odgovarajući uslovi. Za nastanak infekcija i klijanje spora najveći uticaj imaju vlažnost, temperatura, postojanje rana na biljnom tkivu i pad imuniteta biljaka.

Najčešće se javljaju tokom kišnog perioda ili gdje se sprovodi zalijevanje uz odgovarajuću temperaturu kada su uvjeti za njihov rast i širenje optimalni. Mogu uzrokovati različite simptome, poput promjena u boji lista, pojava plijesni ili truleži. Micelije gljivice može da se pojavljuje sa gornje i/ili donje strane lista, na pupoljcima, površini plodova, mogu prorastati unutrašnjost plodova, grana.

Mikroskopski organizmi sa specifičnim ponašanjem

Bakterije su jednoćelijski/jednostanični mikroorganizmi koji također uzrokuju bolesti biljaka. One se mogu prenositi vjetrom, prskanjem kiše, insektima, vodom ili mašinama. Ove bolesti su česte, a simptomi uključuju vlažnu trulež s karakterističnim mirisom, bakterijski rak, bakterioze, bakterijske opekotine i bolesti korijena. Zbog toga što nemaju micelij, lezije koje uzrokuju obično su lokalizirane, a često je prisutan neugodan miris truleži.

Razmnožavaju se jednostavnom diobom, a za njihov rast potrebni su specifični uslovi, poput toplote, ph reakcije, svjetlosti. Nemaju micelije i spore. Njihovo nakupljanje može uzrokovati brzi razvoj bolesti, koji se lako širi, posebno kad aje povećana vlažnost.

Simptomatika i razlikovanje

Simptomi bakterijskih i gljivičnih bolesti često se preklapaju, ali postoji nekoliko ključnih razlika. Gljivične bolesti obično uzrokuju promjene na listovima, stabljikama i korijenima, te stvaraju plodišta koja su vidljiva golim okom. S druge strane, bakterije uzrokuju lokalizirane lezije i često izazivaju trulež s neprijatnim mirisom. Bakterijske bolesti često nemaju plodišta, a lezije se obično pojavljuju u obliku vlažnih, trulih mrlja na biljkama.

Za pravilnu dijagnozu bolesti, potrebno je poznavati simptome i uzročnike specifične za određenu regiju, jer mnoge bolesti imaju slične simptome. Razumijevanje osnovnih razlika između bakterija i gljivica može pomoći u pravilnoj identifikaciji bolesti i primjeni odgovarajućih preventivnih mjera. Prevencija gljivičnih bolesti je lakša, kao i suzbijanje. Za neke bakterijske bolesti ne postoje adekvatne mjere suzbijanja ili su mnogo komplikovanije, što zahtjeva uništavanje uzgajanih biljaka i zasijavanje, odnosno sadnju biljnih vrsta koje nisu u srodstvu i koje određena bakterija ne može inficirati.

Foto: Freepik