Amazonka prašuma, poznata kao pluća naše planete, predstavlja jedan od najvažnijih ekosistema na planeti Zemlji. Povodom Svjetskog dana Amazona želimo vam predstaviti zadivljujuće činjenice o ovoj nevjerojatnoj prašumi i njenom bogatstvu. U godini kada se Amazon suočava s rekordnom sušom, ovi podaci nas podsjećaju na važnost očuvanja ovog dragocjenog prirodnog resursa.

Veličanstveni Amazon

Najeveća je tropska prašuma na svijetu, pokriva više od 6,7 miliona km² i zauzima 40 % kopna u Južnoj Americi. Proteže se preko osam zemalja i jedne prekomorske teritorije na kontinentu. Brazil sadrži najviše prašume, oko 60 %. Ostale zemlje uključuju Peru, Kolumbiju, Boliviju, Venecuelu, Gvajanu, Ekvador, Surinam i Francusku Gvajanu. Od rijeke Amazon je duži samo Nil.

U njoj živi oko 10 % poznatih vrsta na Zemlji. Skoro svaka dva dana otkriva se nova biljna ili životinjska vrsta, čineći ovu šumu jednim od najraznovrsnijih ekosistema na planeti. U prašumi raste skoro 400 milijardi stabala koja igraju ključnu ulogu u ciklusu padavina Južne Amerike. Ova stabla svakodnevno ispuštaju 20 milijardi tona vode u atmosferu, a jedno veliko drvo može ispustiti više od 1.000 galona vode u 24 sata. Rezervoar je između 150 i 200 milijardi tona karbona, što je ključno za regulaciju globalne temperature i borbu protiv klimatskih promjena. Bogatstvo Amazona je 2,5 miliona različitih insekata, oko  40.000 biljnih vrsta ,  1.300 vrsta ptica ,  3.000 vrsta riba i   430 sisara. Više od 10.000 vrsta insekata otkriveno je u zapadnoj Amazoni u posljednjih 10 godina.

Krošnje prašume su izuzetno guste. Potrebno je 10 minuta da kiša koja padne na površinu krošnje stigne do površine zemljišta ispod krošanja. Martin Strel  je 2007. godine preplivao je cijelu dužinu rijeke Amazon. Plivao je kroz vodu i do 10 h dnevno tokom 66 dana.

Osim toga, prašuma je dom za oko 47 miliona ljudi, uključujući više od 2 miliona pripadnika autohtonih zajednica. Više od 400 različitih autohtonih grupa živi u ovoj regiji, a oko 300 autohtonih jezika se govori širom Amazona.

Bogatstvo koje nestaje

Uništavanje jedinstvene prašume i njenog ekosistema je ubrzano, jer se svake minute sječe područje veličine pet fudbalskih terena. U 2022. godini zabilježene su najveće stope krčenja šuma u brazilskoj Amazoniji od 2016. godine. Uništava se zbog su stočarstva, uzgoja raznih kultura, posebno soje, i ilegalne sječe.

Uticaj uništavanja se osjeti i kada je klima u pitanju. Suše su sve duže, monsunske kiše počinju kasnije.

Foto ilustracija: https://pixabay.com/photos/brazil-rainforest-amazon-rio-negro-69588/