Svake godine, 1. avgusta, autohtoni narodi Anda širom Južne Amerike obilježavaju Dan Pachamame, praznik posvećen božici plodnosti i Majci Zemlji. Ova tradicija, koja ima duboko ukorijenjeno značenje u kulturnoj i spiritualnoj baštini regiona, oslikava duboku povezanost lokalnih zajednica sa zemljom koju nastanjuju. Ovaj poseban dan nije samo prilika za rituale i obrede, već i za izražavanje zahvalnosti i poštovanja prema prirodi koja omogućava njihov opstanak i prosperitet.

Značaj i rituali Pachamame

Pachamama, čije ime na jeziku Kečua doslovno znači “Majka svijeta”, predstavlja božicu koja upravlja plodovima zemlje i zaštitom usjeva. Ova pred-Hispanska tradicija, koja se praktikuje među Kečua i Aymara narodima u Andama, uključuje različite rituale darivanja hrane, pića i simboličkih predmeta. Dan Pachamame, poznat i kao Pachamama Raymi, je najvažniji praznik posvećen ovoj boginji, a tokom avgusta se obavljaju brojni obredi i ceremonije.

Rituali se razlikuju od zajednice do zajednice, ali su svi usmjereni na pokazivanje zahvalnosti Pachamami i osiguranje plodnosti zemlje. Najpoznatiji ritual uključuje ubacivanje raznih darova, poput listova koke, alkohola, cigareta i pripremljene hrane, u iskopane rupe koje se zatim prekrivaju zemljom i kamenjem, formirajući malu planinu poznatu kao Apachete. Ovi darovi predstavljaju zahvalnost Majci Zemlji i molbu za njenu zaštitu i plodnost.

Kulturna povezanost i savremeni uticaj

Proslava Pachamame duboko je ukorijenjena u kulturnoj tradiciji i društvenom životu Anda. Ritualni aspekti uključuju složene procese pripreme hrane, kao što je Pachamanca, specijalitet koji se sprema u zemlji iskopanoj za tu priliku. Ovaj kulinarski ritual, koji se praktikuje još od vremena Inka, simbolizira povezanost zajednice sa zemljom. Pachamanca se priprema na poseban način, uključujući pečenje mesa i povrća na vrućem kamenju, a zatim se posluže svi članovi zajednice, naglašavajući kolektivnu povezanost i zajedništvo.

Posvećivanje 1. avgusta Pachamami i odavanje počasti tokom celog meseca ima poseban značaj u kontekstu sezone, jer avgust predstavlja najhladniji mesec na južnoj hemisferi i vreme kada su Andski narodi najranjiviji. Ovi rituali nisu samo kulturna baština, već i ključni za očuvanje dobrih odnosa s prirodom, osiguranje plodnosti zemlje i zaštitu usjeva. U nekim regijama, kao što je Puno, proslave Dana Pachamame često se kombinuju s proslavama Nacionalnog dana alpake, dodatno naglašavajući važnost ovih tradicionalnih događaja u svakodnevnom životu autohtonih zajednica.

Foto ilustracija: https://pixabay.com/photos/zampo%C3%B1ada-andina-sicuri-bolivia-5216680/